Zi(e)n in koffie

De titel van deze blog kan wat suggestief overkomen, maar zo is hij niet bedoeld. En nee, ik ga geen koffiedik kijken, ik laat me leiden door koffievlekken op papier. Waarom? Omdat ze je brengen naar plekken waar je nog niet eerder bent geweest. Hmm, klinkt ook vaag… Ik neem je even mee in een verhaal.

Alweer ruim twee maanden geleden bezocht ik in Zweden het schrijvers- en illustratorenfestival SmåBUS. In de mooie omgeving van Zuid-Zweden waar Astrid Lindgren werd geboren en haar boeken schreef. Gedurende een aantal dagen kwamen vakgenoten en andere creatieven uit Zweden, Vlaanderen, Portugal en Nederland bijeen en konden we luisteren naar lezingen, meedoen met workshops en genieten van heerlijke fika’s (de Zweedse koffietafel).

 

Knoeien op een servet

Een van de workshops, de koffievlek-workshop, werd gegeven door Marcus-Gunnar Pettersson, een Zweedse illustrator. Hij vertelde dat hij in zijn creatieve proces op een gegeven moment helemaal was vastgelopen en er met moeite iets uit zijn vingers kwam. Het was zo erg dat hij in een burn-out belandde. Op een ochtend zat hij met een vriend in een koffietentje ergens in Zweden, waarschijnlijk gedurende fika-tijd en morste wat koffie op een servet. Hij keek naar de vlek en zag er een beeld in. Natuurlijk heb je als illustrator altijd wel een pen of potlood op zak, dus hij tekende het beeld op het servetje. Hij verbaasde zichzelf over wat hij had getekend en zag dat hij iets nieuws had aangeboord in zichzelf. Een nog niet eerder ontdekte creatieve bron. Eenmaal thuisgekomen experimenteerde hij ermee en merkte dat de koffievlek een inspirerende basis vormde om zijn illustraties mee te maken. De koffievlek gaf hem iets verrassends, een onbekende weg, een interessante dynamiek. Marcus-Gunnar had zijn vonk hervonden. Hij gebruikt het nu als startpunt voor zijn tekeningen en heeft er zelfs een hele kinderbijbel mee geïllustreerd!

 

Doorgewinterde tekenaar of niet

Nu heb ik zijn verhaal hier iets geromantiseerd, maar in grote lijnen is dit de geschiedenis achter de koffievlek. In zijn workshop gingen de deelnemers, zowel schrijvers als illustratoren, op dezelfde manier aan de slag. We kregen ieder een dik vel papier (nee, geen servetje) en goten er voorzichtig wat koffie op. Eventueel kon je met je vingers de vlek nog wat manipuleren, maar niet te veel. En nu maar kijken wat voor een beeld er naar voren kwam, het papier een kwartslag draaien, wellicht dat er zich dan een ander idee aandiende.

Zo ging iedereen aan de slag, doorgewinterde tekenaar of niet, we konden er allemaal iets mee. Eerst met potlood of een fineliner de tekening opzetten en als je daar behoefte aan had de tekening inkleuren met aquarelverf, gouache en potlood.

 

Vooringenomen ideeën

Wat het met mij deed was vooral loswrikken van vooringenomen ideeën over tekenen en illustreren. Het klinkt als een kinderlijk eenvoudige opzet en wellicht een niet serieus te nemen aanvliegroute voor een illustratie, maar juist daardoor doet het z’n werk. Ik was verbaasd te zien wat voor een tekeningen er bij mij naar boven kwamen, met ideeën waar ik niet zomaar opgekomen zou zijn. Of ik deze manier van tekenen zal gebruiken als basis voor illustraties, dat weet ik nog niet. Maar het is sowieso een fijne manier om los te komen en om warm te worden voordat ik met projecten aan het werk ga.

 

Samen met kinderen

En…nog een fijne bijkomstigheid; mijn kinderen vonden het ontzettend leuk om dit samen te doen. Zij merkten ook dat ze op ideeën kwamen die ze niet van tevoren hadden kunnen bedenken en verrasten zichzelf met hun creaties.
Dus ik zou zeggen: Probeer het eens uit! Vooral als je van jezelf denkt dat je ‘niet kunt tekenen’.

Je zult zien dat je jezelf verbaast. Veel plezier!